प्रस्तावनाखंड : विभाग चवथा - बुद्धोत्तर जग
प्रकरण १६ वें.
रोमन-ग्रीक साम्राज्याचा इतिहास व पश्चिमेकडील साम्राज्याची स्थापना.
हूण लोकांची भीति.- यावेळेस हूण म्हणजे तुराणी लोक आर्यन लोकांचा पराभव करून यूरोपांत कायमची वसती करितात कीं काय अशी भिती पडली. परंतु इ .स. ४५१ यावर्षीं शालाँ येथें रोमन, गाँथ व फ्रँक वगैरे लोकांनीं एटियसच्या सैनापत्याखालीं हूणलोकांचा राजा अटिला याचा पूर्ण पराभव केला. या जयानें यूरोप, आशिया व आफ्रिका या खंडांपासून वेगळें झालें व तेथील संस्थांची वाढ अप्रतिहतपणें होत गेली. तेथें आतां ख्रिस्ती संप्रदाय हा कायम राहणार हें स्पष्ट झालें.