प्रस्तावनाखंड : विभाग तिसरा. बुद्धपूर्वजग

प्रकरण ५ वें.
वेदकालांतील शब्दसृष्टि.  

मार्गसंबंधी (ॠग्वेद)

^१प्रपथ- ॠग्वेद आणि ऐतरेय ब्राह्मण यांत याचा अर्थ ‘दूरचा प्रवास’ असा आहे. विल्सनला एके ठिकाणीं हा शब्द ‘उतरण्याची जागा’ या अर्थानें आढळला आहे. या ठिकाणीं प्रवाशांनां खादि (अन्न) मिळत असे. झिमर म्हणतो कीं, हा अर्थ होणें शक्यच नाहीं . व त्याच्या मतानें ‘प्रपदेशु’ च्या ठिकाणीं चुकीनें ‘प्रपथशु’ हा पाठ येथें घातला गेला आहे. काठक संहितेंत या शब्दाचा अर्थ ऐसपैस मोठा रस्ता असा आहे. सायणानें प्रपथ याचा अर्थ मोठा मार्ग, लांबलचक रस्ता असा दिला आहे. यावरून पुढें दूरच प्रवास असा ह्याचा अर्थ घेणें शक्य आहे. ॠ. १. १६६ ९ या ठिकाणीं येणा-या प्रथम शब्दाचा अर्थ सायणानेंहि विल्सन सारखाच दिला आहे.