प्रस्तावनाखंड : विभाग पांचवा- विज्ञानेतिहास.
प्रकरण ५ वें,
वेदविद्या व तदुत्तर शास्त्रें-छंद व संगीत.
सामप्रवर्तक ऋषी व त्यांच्या सामपद्धतींतील शाखांतरें- आतां प्रत्यक्ष सामवर्तक ऋषी कोणकोणते होऊन गेले व त्यांच्या सामपद्धतीत शाखांतरे काय झालीं याविषयीं जमलेली माहिती येथें देतो.
वंशब्राह्मणांतील सामविद्येसंबंधी शिष्यपरंपरा. |
राधगौतम या ॠषीपासून पुढें दोन निरनिराळया शिष्यपरंपरा निघतात. यापैकी पहिल्या परंपरेतील अंशुधानंजय यानें आपली विद्या राधगौतम व अमावास्यशाण्डिल्यायन या दोन ॠषींपासून संपादन केली होती. मात्र हा आमावास्य शांडिल्यायन कोण होता व त्याने आपली विद्या कोणापासून संपादन केली होती याबद्दल माहिती या ब्राह्मणांत आढळत नाही. दुसरी शिष्यशाखा राधगौतम याचा शिष्य गौभिल याजपासून सुरु होते व तीत पहिले आठ पुरुष गौभिल गोत्रीच दिसतात.
पहिला शिष्यशाखा |
कात्यायन श्रातैसूत्रांत उल्लेखिलेले सामवप्रर्तक ॠषी.
कौत्स | राणायनीपुत्र |
क्षैर कलंभि | लामकायन |
गार्ग्य | वैयाघ्रपाद |
गौतम | शांडिल्य |
धानंजय | शांडिल्यायन |
भांडितायन | शौचिवक्षि |
मशक | स्थविरगौतम |
लाठयायन श्रौतसूत्रांत उल्लेखिलेली शाखांतरे
अहरावर्तकारी | वाजसनेयकम् |
कुत्सा: | शाठयायकम् |
पुराणतांड | शाठयायनी |
मासावर्तकारी | शालंकायनी |
रौरुकी | सांवर्ग्यजित गौतम |
लामकायन |
द्राह्यायण श्रौतसूत्रांत उल्लेखिलेले सामप्रवर्तक ॠषी.
कौत्स | वार्षगण्य |
क्षैरकलंभि | वैयाघ्रपद्य |
गौतम | शाण्डिल्य |
धानंजय | शाण्डिल्यायनि |
राणायनीपुत्र | शौचिवृक्षि |
लामकायन | स्थविरगौतम |
द्राह्यायण श्रौत्रसूत्रांत उल्लेखिलेली शाखांतरे.
उपसर्गिण | रौरिकिण: |
पुराण तांड | शाठयायनि: |
भांडितायन | शालंकायनिन: |
भाल्लवि | संकृतिन: |
माषशरावय |