विभाग सहावा : अ ते अर्थशास्त्र
अगस्ता - या झाडास संस्कृतांत अगस्त्य व मराठींत हदगा हीं नांवें आहेत. हें झाड बरेंच मोठें होतें. हें बागेंत लावतात. यांत पांढरा व तांबडा अशा फुलांच्या रंगावरुन दोन जाती आहेत. याची पानें आंवळीच्या पानासारखीं असतात. यास फुलें व शेंगा येतात. त्यांचा भाजी करण्याकडे उपयोग करतात. हें झाड ७/८ वर्षांवर टिकत नाहीं. ह्या झाडाचा पाला फुलें व शेंगा यांचा औषधी कामाकडेही उपयोग होतो व भाजीही करितात. सर्दी, मस्तकशूळ व चातुर्थिक ज्वरावर अगस्त्याच्या पानाचा रस नाकांत पिळीत असत. अर्धशिशीवरही उपयोग करीत. ज्या बाजूचें कपाळ दुखत असेल त्याच्या विषमबाजूच्या नाकपुडींत अगस्त्यांच्या पानांचा अगर फुलांचा रस पिळीत. अपस्मारावर अगस्त्याचे पानांचा रस गोमूत्र व मिरपूड घालून देत. अगस्ता रुक्ष, शीतल, मधुर, वातल, व त्रिदोषनाशक असें समजलें जातें. याचीं झाडें पावसाळ्याचे आरंभास बीं पेरुन ती मुद्दाम करितांच लावित नाहींत; परंतु तीं लवकर वाढतात म्हणून पानमळ्यांत छायेकरितां लावितात; क्वचित बागेंत फुलाचे शोभेकरितां लावितात. लांकूड ठिसूळ असतें. ( संदर्भ ग्रंथ – पदे वनस्पति गुणादर्श ).
